ارگ راین

یکی از مهم ترین آثار تاریخی مربوط به دوران ساسانی ارگ راین نام دارد. می توان گفت که ارگ راین از بزرگ ترین بناهای خشتی در جهان است و با توجه به مساحتی که دارد، دومین بنای خشتی بزرگ جهان بعد از ارگ بم نیز شناخته می شود. ارگ راین سالانه هزاران گردشگر داخلی و خارجی را به سمت خود جذب می کند.

به قلعه های کوچک میان قلعه های بزرگ تر که محل انجام امور اداری توسط فرانروای شهر بود، ارگ می گویند. ارگ ها در حافظه تاریخ کشور ایران جایگاهی تعریف شده و منحصر به فردی دارند به گونه ای که هنوز هم در شهرهایی از کشورمان شاهد این بناهای باشکوه هستیم که هرکدام قدمت و تاریخچه مربوط به خود را دارند. ارگ راین بنایی خشتی با مساحتی بیش از 20 هزار متر مربع که شباهت بسیاری به ارگ بم دارد. ارگ راین که در زمان های گذشته بر اثر عوامل طبیعی و انسانی تخریب و ویران شده، تاکنون بارها مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته است. ارگ راین که یکی از بزرگترین بنا های خشتی معروف جهان است بر فراز تپه ای با عظمت قرار گرفته و به گفته تاریخ نگاران، راین منطقه ای با قدمت و تمدن کهن، مربوط به زمان ساسانیان است.

این قلعه که تماما از خشت خام ساخته شده است تنها دارای یک ورودی بوده که آن ورودی در سمت شرقی آن واقع شده است و به وسیله ی سردر بزرگ و باشکوهی به محوطه ی داخی راه می یابد. همانند ساختار یگانه تمامی ارگ ها، ارگ راین نیز دارای بخش عامه نشین و اعیان نشین است که فضاهای معماری مورد نیاز مردم از جمله زورخانه، مکتب خانه، سرباز خانه، بارانداز، ساختمان قرنطینه، مسجد، انبار و اصطبل در آن دیده می شود. همچنین این ارگ دارای بخش های دیگری چون بخش نگهبانی است که در نزدیکی درب ورودی آن قرار گرفته است و از قسمت فوقانی با منفذی مربع شکل به سمت پایین دید دارد که در گذشته نگهبانان از این نقطه ورود و خروج افراد را کنترل و مورد بررسی قرار می دادند. به علاوه در قسمت ورودی ارگ راین جایگاه آهنگران و افرادی که به شغل چاقو سازی و ساخت ابزار فلزی مشغول بوده اند به چشم می خورد.

ارگ راین یکی از دژهای فرمانروایی میرزا حسین خان، در زمان زندیه بوده است. فرمانروایی پدر و پسر در این ولایت نشان از رخنه و محبوبیت آنان در این سرزمین دارد تا انجا که این ارگ در بسیاری از منابع با نام ارگ میرزا حسین خان نامیده شده است.